Obecność pierwiastka duchowego i wiary w przestrzeni na­uki i sztuki lekarskiej jest dla historyka medycyny czymś oczywistym. Choroba i towarzyszące jej cierpienie stają się wyzwaniem dla uzdrowiciela, który szukając przyczyn, sta­ra się znaleźć najlepszą drogę leczenia. By było ono pełne, a co za tym idzie skuteczne, niezbędne jest wzmocnienie tak ciała, jak i ducha. Zarówno dla syberyjskiego szamana, jak i dla egipskiego kapłana materia i duch, choć z natury swej różne, przenikają się i uzupełniają, gdy przychodzi po­stawić diagnozę, zaplanować terapię i określić rokowanie. Continue reading Christus Medicus

Jednym z podstawowych pytań, jakie w dziejach ludzkości stawiał sobie człowiek, dotyczyło źródła i początków życia, w tym przede wszystkim tego, skąd i w jaki sposób on sam przyszedł na świat. Sprawa dziś nader oczywista i szczegółowo wyjaśniona wbrew pozorom przez całe tysiąclecia nie miała jednego rozwiązania, a najtęższe umysły starały się zgłębić tę zagadkę, spekulując zawzięcie wokół istotnej roli aktu płciowego i natury ciąży, funkcji męskiego nasienia i krwi menstruacyjnej kobiety, podobieństwa cech fizycznych potomstwa do jednego lub obojga rodziców, fenomenu ciąży mnogiej czy skutecznej antykoncepcji. Continue reading Edward Dolnick, Nowe życie. Jak największe umysły wszech czasów odkryły, skąd się biorą dzieci

Robert Winters kreśli nam sylwetki ludzi, którzy mieli tę odwagę i wiedzę, a także przysłowiowy łut szczęścia, by dostrzec to, co niejednokrotnie leżało już od dawna na wyciągnięcie ręki, a co było przez innych dotąd pomijane. Wprowadza nas w świat przełomowych w historii medycyny odkryć, którym niejednokrotnie przyszło „cierpliwie” czekać na właściwego badacza. Continue reading Robert W. Winters, Przypadkowe odkrycia medyczne

Książka Tadeusza Pawła Rutkowskiego, wydana z okazji setnej rocznicy śmierci Józefa Polikarpa Brudzińskiego, jest pierwszą monografią poświęconą temu wybitnemu pediatrze, twórcy dwóch nowoczesnych szpitali dziecięcych w Łodzi i Warszawie, pierwszemu rektorowi odrodzonego Uniwersytetu Warszawskiego. Jest to zrealizowana z rozmachem praca oparta – tam, gdzie było to możliwe – o źródła archiwalne, a gdy ich zabrakło, odwołująca się do ustaleń innych badaczy, doniesień prasowych, wspomnień i pamiętników. Continue reading Józef Polikarp Brudziński (1874-1917) – Tadeusz Paweł Rutkowski

Melancholia ma swój źródłosłów w greckim Melaina chole, czyli „czarnej żółci”, którą szkoła hipokratejska chciała widzieć jednym z czterech humorów – organicznych płynów konstytuujących stan zdrowia i choroby. Ukształtowana jeszcze w starożytności teoria humoralna stała się na długie stulecia obowiązującą w medycynie i taką pozostawała do początków XIX stulecia. Wzajemna zależność względem siebie humorów, ujęta najczęściej w zasadach proporcji i równowagi, stała się również początkiem … Continue reading Melancholia. Medyczne i kulturowe aspekty na przestrzeni dziejów – W. Ślusarczyk, R. Wilczyńska, G. Frischke (red. nauk.)