Trwają prace zespołów ekspertów nad aktualizacją programów wszystkich specjalizacji lekarskich, które będą obowiązywać już od wiosny – zgodnie z ustawą o zawodach lekarza i lekarza dentysty programy te muszą być dostosowywane do aktualnej wiedzy medycznej nie rzadziej niż co 5 lat. Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego opublikowało 45 nowych programów, pozostałych 41 zostanie zaktualizowanych do końca lutego (1 marca opublikowano kolejne, więc w sumie jest ich już ponad 70). Już pojawiły się zastrzeżenia do niektórych z nich.

Jedna z głównych zmian dotyczy długości odbywania specjalizacji –  jak informuje nas Agnieszka Pochrzęst-Motyczyńska, rzecznik prasowa Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, wiąże się to ze skróceniem, zgodnie z oczekiwaniem wielu konsultantów krajowych, programu modułu podstawowego z chorób wewnętrznych z 3 do 2 lat. Biorąc to pod uwagę, część konsulatów wraz z zespołami ds. programów specjalizacyjnych zdecydowała o wydłużeniu modułu specjalistycznego (np.: z alergologii, gastroenterologii, geriatrii i reumatologii). Nie stało się tak jednak w przypadku specjalizacji z anestezjologii i intensywnej terapii, a skrócenie jej o rok wywołało sprzeciw środowiska medycznego (prof. Radosław Owczuk i prof. Mirosław Czuczwar poprosili o wykreślenie ich nazwisk z listy autorów programu, na którego ostateczną wersję nie mieli wpływu). Stanowisko w tej sprawie zajęła także NRL. Zastrzeżenia budzą również mało realne wymagania dotyczące wykonania niektórych procedur medycznych w ramach tej specjalizacji czy zmiany w zakresie odbywania obowiązkowych dyżurów na Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych. Dlatego też prof. Rafał Drwiła, przewodniczący zespołu opracowującego program, został poproszony o jego weryfikację.

Zastrzeżenia do ogłoszonych programów zgłosiło także Polskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej. Jego prezes prof. Piotr Wysocki we współpracy z konsultantem krajowym w dziedzinie onkologii klinicznej domagają się wydłużenia czasu modułu specjalistycznego z onkologii klinicznej z trzech do czterech lat. Ponadto postulują, aby moduł podstawowy z chorób wewnętrznych był jeszcze krótszy niż zakładano i trwał najwyżej 18 miesięcy. „Uważamy, że specjalizacja z onkologii klinicznej jest wyjątkowo wymagająca, ponieważ obejmuje dziedzinę, która w ostatnich latach rozwija się niezwykle dynamicznie. Świadczy o tym chociażby fakt, że 1/3 wszystkich badań klinicznych prowadzonych na świecie dotyczy właśnie onkologii. (…) Od 2010 roku do dzisiaj pojawiło się już ok. 400 nowych leków, a wiele kolejnych jest na różnych etapach badań, a nawet w trakcie rejestracji! (…) To pokazuje, jaki ogrom wiedzy muszą przyswoić adepci tej specjalizacji, aby prowadzone przez nich, czasami przez lata, ultranowoczesne leczenie onkologiczne było nie tylko skuteczne, ale również bezpieczne. Z tego względu nie możemy pozwolić, aby program kształcenia onkologów klinicznych wyglądał i trwał tyle samo co inne specjalizacje” – czytamy w komentarzu prof. Wysockiego zamieszczonym  7 lutego na portalu  Puls Medycyny. Polskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej zadeklarowało, że w ciągu najbliższych tygodni przygotuje zupełnie nowy, odpowiadający aktualnym potrzebom program specjalizacji.

Także wcześniejsze programy specjalizacyjne i sposób ich realizacji były krytykowane przez lekarzy. Rezydenci skarżyli się m.in. na niektóre wymagania formalne, takie jak np. obowiązek odbycia poszczególnych kursów w konkretnym roku specjalizacji. Tymczasem niektóre z nich organizowane są rzadko, na inne brakuje miejsc, więc zdarza się, że rezydent nie może ukończyć specjalizacji z powodu jednego niezaliczonego kursu.

Wiele problemów zarówno lekarzom w trakcie specjalizacji, jak i kierownikom specjalizacji sprawia uzupełnienie danych w Systemie Monitorowania Kształcenia. Tymczasem ustawa mówi jednoznacznie – roczny brak wpisu równa się skreśleniem z rezydentury. Dlatego tak ważne jest wspólne ustalenie harmonogramu szkolenia na każdy rok, a później regularne wprowadzanie danych do SMK i ich zatwierdzanie przez kierowników specjalizacji. Niektórzy lekarze skarżą się jednak, że nie są w stanie tego robić, ponieważ system elektroniczny nie działał sprawnie i zawiesza się np. po wprowadzeniu do niego kilkunastu rekordów.  

Tymczasem przedstawiciel Oddziału Doskonalenia Kadr Medycznych Wydziału Zdrowia Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego informuje, że zgłoszeń od lekarzy w sprawie problemów z uzupełnianiem danych w SMK nie jest dużo. A jeśli już się zdarzają, pracownicy Oddziału pomagają je rozwiązać równolegle logując się do systemu. Podobną odpowiedź otrzymaliśmy z Centrum e-Zdrowia: „Odnosząc się do pytania związanego z wpływającymi skargami dotyczącymi działania systemu SMK, w tym związanymi z wprowadzaniem i zapisywaniem danych, uprzejmie informuję, że (…) nie odnotowano problemów, o których mowa w zapytaniu”.

W związku ze zmianą programów specjalizacji, CeZ został zobowiązany do budowy funkcjonalności umożliwiającej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego wprowadzenie nowych programów do SMK. Nowy system SMK II został już oddany CMKP do użytkowania. CeZ informuje także, że: „Programy specjalizacji będą miały w szczególności wpływ na Elektroniczne Karty Szkolenia Specjalizacyjnego (EKS). W chwili udostępniania użytkownikom poszczególnych funkcjonalności w obszarze EKS będziemy udostępniać filmy instruktażowe oraz instrukcje, tak aby wszyscy użytkownicy mieli szybki i bezpośredni dostęp do informacji o wdrażanych funkcjonalnościach”.

Należy mieć nadzieję, że nowsza wersja systemu nie budzić zastrzeżeń rezydentów i nie zniechęci już i tak nielicznych lekarzy specjalistów do opieki nad nimi.

Katarzyna Domin

Tekst ukazał się w „GGL” 1/191 w lutym 2023 r.