Nowe zapisy Ustawy o  zawodach lekarza i  lekarza dentysty, wprowadzone już klika lat temu, miały obowiązywać od 1 stycznia 2022 roku, ale, jak to zwykle bywa, przesunięto tę datę o rok i tak nowa forma organizacji staży podyplomowych oraz ich nowy program weszły w życie 1 stycznia br. Co prawda już absolwenci, którzy rozpoczęli staż od 1 marca, realizują go w nowym trybie, ale dotyczy to zaledwie kilkunastu osób. Prawdziwe rozpoznanie w boju nadeszło właśnie teraz – przed terminem październikowym.

Obawialiśmy się tej letniej rekrutacji na staże, mając na uwadze zwiększającą się z  roku na rok liczbę absolwentów, jak również zagrożenie tym, że liczba miejsc stażowych w samym Krakowie nie zostanie utrzymana na poprzednim poziomie. Zmiana przepisów dotycząca wymogów wobec jednostek prowadzących staż podyplomowy dla lekarzy, zakładająca posiadanie przez takie podmioty przynajmniej oddziału chorób wewnętrznych i chirurgii ogólnej, praktycznie wyeliminowała z  tej listy krakowski Szpital im. Dietla, a  jednostka ta przyjmowała średnio ok. 80 stażystów. Na liście naszych niepokojów znalazły się także dochodzące do nas skargi stażystów na „tłok” w szpitalach oraz trudności z realizacją stażu cząstkowego z pediatrii.

Wszystkie te okoliczności były przedmiotem troski uczestników spotkania zorganizowanego wiosną w siedzibie Izby w Krakowie, z udziałem dyrektorów jednostek odpowiedzialnych za realizację staży, przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego odpowiedzialnego za zapewnienie miejsc stażowych oraz nas – reprezentantów Izby. Podczas dyskusji ustalono reguły rozdzielania miejsc stażowych dla lekarzy i lekarzy dentystów z zachowaniem liczby oferowanych miejsc stażowych w poszczególnych jednostkach uprawnionych do prowadzenia staży. Zakończył się rok akademicki i się zaczęło… W porozumieniu z Urzędem Marszałkowskim mieliśmy zapewnionych 440 miejsc dla lekarzy na terenie województwa małopolskiego. Tymczasem podań przybywało z każdym dniem w porażającym tempie – licznik zatrzymał się na 553, z tego 506 osób domagało się stażu w Krakowie. Tylko 47 osób wskazało szpital powiatowy jako swój wybór.

Nie było również komfortowo z rozdziałem miejsc dla lekarzy dentystów. Kłopoty z finansowaniem jednostek prowadzących te staże (opóźnienia płatności, symboliczne finansowanie materiałów specjalistycznych dla stażystów itp.) sprawiły, że Wojewódzka Przychodnia Stomatologiczna zamiast ok. 50 osób przyjęła w tym roku zaledwie dwie. Nasze starania doprowadziły jednak do zapewnienia miejsc wszystkim stażystom dentystom – 67 w Krakowie i 11 poza tym miastem.

Po rozlokowaniu dentystów powrócił jednak niepokój o miejsca stażowe dla lekarzy. Po pierwotnym rozdziale miejsc pozostało kilkunastu stażystów, dla których nie mieliśmy już oferty stażu na terenie działania krakowskiej Izby Lekarskiej. Powstał nawet pomysł rozlokowania tych osób w sąsiednich województwach (za porozumieniem Marszałków). Na szczęście nasze działania, w porozumieniu z Urzędem Marszałkowskim, zapewniły odpowiednią liczbę miejsc odbywania stażu dla absolwentów kierunku lekarskiego.

Ostatecznie 362 lekarzy zostało skierowanych do jednostek w Krakowie, a 172 osoby trafiły do szpitali powiatowych. Taki wynik podziału miejsc wywołał spodziewaną reakcję – składania odwołań od decyzji. Kilkanaście osób wyraziło swoje niezadowolenie przenosząc się do innych izb lekarskich.

Rozdział miejsc stażowych w latach poprzednich wywoływał znacznie mniejsze emocje. Zawsze udawało nam się zapewnić wszystkim, którzy tego chcieli, miejsce w jednostkach krakowskich. Niezadowolenie wynikało jedynie ze skierowania do niewłaściwego szpitala i ewentualnie dotyczyło lokalizacji jednostki. W  poprzednim roku podań lekarskich było 479, co wskazuje, że brak Szpitala im. Dietla zrobił znaczną różnicę. Można też zauważyć, że do zwiększenia liczby podań przyczyniła się interpretacja MZ, dotycząca wymogu stałego miejsca zamieszkania na terenie danego województwa, która to dopuszczała złożenie jedynie stosownego oświadczenia w tej sprawie, bez okazania dowodu zameldowania. Taki mamy stan na dzisiaj i z niepokojem spoglądamy w przyszłość, kiedy to trafią do nas absolwenci szkół zawodowych, które uruchomiły kierunek lekarski i  których liczba w  Polsce niepokojąco rośnie.

Refleksje wzbudza też możliwość zdobywania dodatkowych punktów do średniej ocen ze studiów, dających wyższą pozycję w rankingu wyborów miejsc stażowych. Jeśli udowodnienie statusu pierwszego autora publikacji lub współautora jest proste, to możliwość uzyskania dodatkowych punktów za prace na rzecz organizacji pożytku publicznego i jednostek ochrony zdrowia kryje wiele niejasności. Zakres możliwości jest bardzo duży, a niedoprecyzowanie okresu trwania wolontariatu budzi wiele zastrzeżeń i wątpliwości.

Małym pocieszeniem są nowe przepisy dotyczące realizacji programu stażu podyplomowego dla lekarzy, wprowadzającego możliwość stażu personalizowanego odbywanego w okresie 10 tygodni. Można go realizować w dziedzinach niezabiegowych, zabiegowych i w dziedzinach medycyny w ramach katedr i zakładów teoretycznych. Myślę, że to dobra forma odnalezienia się w tej dziedzinie medycyny, której pragniemy się poświęcić w swojej przyszłej pracy.

Mariusz Janikowski

sekretarz ORL w Krakowie