Czy lekarz z Ukrainy może zostać zatrudniony jako lekarz specjalista zgodnie z ustawą o pomocy obywatelom tego kraju?
Minął rok od wybuchu wojny w Ukrainie. Do Polski przyjechały miliony obywateli tego kraju, wśród nich także lekarze szukający u nas schronienia i zatrudnienia. Wychodząc na przeciw potrzebie czasu, przepisy polskiego prawa zostały zmienione tak, by obywatelom Ukrainy, którzy swoje uprawnienia nabyli poza Unią Europejską, ułatwić podjęcie pracy w zawodzie lekarza i lekarza dentysty na terenie Polski. Czy oznacza to automatyczne uznanie uprawnień nabytych przez lekarzy specjalistów w Ukrainie?
Otóż nie, ponieważ z jednej strony została stworzona „szybka ścieżka” uznania uprawnień i przyznania warunkowego prawa wykonywania zawodu lekarza, z drugiej – jest to możliwe pod pewnymi warunkami, takimi jak ograniczony czas obowiązywania PWZ (pięcioletni), ograniczona samodzielność w wykonywaniu świadczeń, możliwość wykonywania zawodu tylko w podmiotach leczniczych, co skutkuje brakiem możliwości rejestrowania praktyk lekarskich.
Zgodnie art. 61. Ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. 2023 poz. 103 ze zmian.) niezależnie od trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, obywatelowi Ukrainy, który uzyskał kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty poza terytorium Unii Europejskiej, można udzielić zgody na wykonywanie zawodu oraz przyznać warunkowe prawo wykonywania zawodu, jeżeli spełnia warunki wskazane w ustawie z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2022 r. poz. 1731 i 1733). Oznacza to, że ma pełną zdolność do czynności prawnych, stan zdrowia pozwala mu na wykonywanie zawodu lekarza albo lekarza dentysty, wykazuje nienaganną postawę etyczną, posiada dyplom lekarza, lekarza dentysty potwierdzający ukończenie co najmniej pięcioletnich studiów, wydany w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, jeżeli dyplom lub jego duplikat jest zalegalizowany przez konsula Rzeczypospolitej Polskiej (art. 7 ust. 2a pkt. 3-3 i7). Do lekarzy objętych tym przepisem stosuje się odpowiednio art. 7 ust. 9-14 i 17-22 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, co oznacza, że zgody na wykonywanie zawodu udziela im minister właściwy do spraw zdrowia, w drodze decyzji administracyjnej, a prawo wykonywania zawodu (warunkowe) przyznaje okręgowa rada lekarska.
Przekładając ww. regulację prawną na stan faktyczny, wyjaśnić należy, że w przypadku lekarza specjalisty, obywatela Ukrainy, może on uzyskać prawo warunkowego wykonywania zawodu na obszarze Polski uprawniające do samodzielnej pracy w podmiocie leczniczym przez pięć lat, z zastrzeżeniem, że przez pierwsze trzy miesiące zatrudnienia w zawodzie będzie pod nadzorem lekarza posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty.
Podmioty lecznicze (przychodnie i szpitale), przy powszechnym braku specjalistycznej kadry, chciałyby jednak zatrudnić obywateli Ukrainy na stanowiskach lekarzy specjalistów. Jednak przyznanie przez właściwą radę lekarską warunkowego prawa wykonywania zawodu lekarza nie stanowi uznania jego specjalizacji. Fakt posiadania specjalizacji umożliwia lekarzowi jedynie samodzielną pracę (po upływie trzech miesięcy), a nie wykonywanie zawodu lekarza jako specjalisty w określonej dziedzinie.
Odrębną kwestię stanowią umiejętności lekarza i możliwość wykonywania przez niego specjalistycznych świadczeń lekarskich. Należy jednak pamiętać, że ryzyko i odpowiedzialność w przypadku ewentualnego wystąpienia szkody spoczywać będzie na pracodawcy lekarza.
mec. Anna Gut