Lek. Robert Janik (1941-2023)

Lekarz chirurg, ratownik i naczelnik TOPR oraz Członek Honorowy TOPR, Robert Janik urodził się 25 sierpnia 1941 r. w Krakowie. Jego matka miała na imię Gabriela, z d. Scheithauer, zaś ojciec, Adam, był człowiekiem niezwykle zasłużonym, neurochirurgiem, ordynatorem oddziału chirurgii w szpitalu w Rabce, lekarzem GOPR. W czasie wojny walczył w AK, pośmiertnie został odznaczony Medalem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Syn miał się na kim wzorować. Robert Janik liceum ogólnokształcące ukończył w Będzinie w 1960 r., by następnie studiować medycynę – dyplom lekarza otrzymał na Wydziale Lekarskim AM w Krakowie, w 1966 r.

Po studiach został zatrudniony w Szpitalu im. T. Chałubińskiego w Zakopanem, na Oddziale Chirurgii Ogólnej, gdzie pracował na etacie asystenta do 30 listopada 1983 r. Posiadając rozległą wiedzę teoretyczną, nie tylko chirurgiczną, i umiejętności praktyczne szybko zdobył I stopień specjalizacji z chirurgii ogólnej i wysunął się na czoło chirurgicznego zespołu. Stał się jego niekwestionowanym liderem, powoli przejmując obowiązki nadzoru nad kolegami z oddziału. Był autorytetem lekarskim dla pracowników całego szpitala, chirurgiem o nienagannej technice operacyjnej. Niespotykanie troskliwy o chorych, opiekował się nimi bez względu na porę dyżuru – w godzinach wolnych przychodził do pracy, odwiedzał chorych w oddziale, nieraz wyłapując pierwsze objawy chirurgicznych powikłań. Pracował dużo i intensywnie, co doprowadziło do wypalenia zawodowego.

Był także niezwykle życzliwy, gotowy do udzielania pomocy nie tylko lekarskiej, dla kolegów, ich rodzin i wszystkich, którzy z prośbą do niego się zwracali. W latach 1981/82 zatrudnił się w Polskich Liniach Oceanicznych i na stanowisku lekarza okrętowego odbył dwa długie rejsy na Daleki Wschód. Do pracy w szpitalu już nie powrócił. Minęło 40 lat od pożegnania z chirurgią, a do tej pory pracownicy szpitala, starsi chirurdzy, zwłaszcza wyszkoleni przez niego, z pełnym uznaniem wspominają doktora Roberta Janika, chirurga i nauczyciela.

Podobnie jak ojciec, zaczął działać w GOPR, od 1966 r. Przyrzeczenie   ratownicze złożył 12 grudnia 1966 r. Początkowo był członkiem Grupy Rabczańskiej GOPR, a od 1970 r. w Grupie Tatrzańskiej, jako ratownik ochotnik. Od 1974 r. pełnił funkcję lekarza Grupy Tatrzańskiej (w której na pełnym etacie został zatrudniony w 1987 r.). Od grudnia 1983 r. pracował w GOPR na stanowisku szefa Służby Medycznej. Od 1989 r. szkolił ratowników jako starszy instruktor ratownictwa wysokogórskiego. Pełnił także funkcje społeczne: był przewodniczącym rady Grupy Tatrzańskie w latach 1974-78 i członkiem rady naczelnej GOPR.

Od 10 maja 1993 do 1998 r. był naczelnikiem TOPR. Brał udział w 785 wyprawach ratunkowych, z czego większość prowadził jako kierownik. Zwiózł z gór 165 poszkodowanych narciarzy. W działalności ratowniczej w Tatrach także był fachowcem w pełni tego słowa znaczeniu, obdarzony szacunkiem kolegów ratowników, którzy z pełnym zaufaniem oddawali się pod jego wyprawowe przewodnictwo. Jego lekarskie umiejętności uratowały wielu turystów, taterników i grotołazów. W 1999 r. za całokształt działalności ratowniczej otrzymał godność Członka Honorowego TOPR.

Był pożądanym lekarzem na wysokogórskich wyprawach: zimowej, zdobywczej na Mount Everest (8848 m) w 1979/80 r., na zimowej, także zdobywczej, na Kanczendzongę (8586 m) w 1985/86 r. Był też lekarzem zimowej wyprawy na K2 (8611 m) w 2002/2003 r. Wspinał się w Alpach, Kaukazie, Andach i Himalajach, w Hindukuszu zdobył Noszak (7492 m).

Przewodnikiem tatrzańskim został w 1987 r. Wchodził też w skład komisji egzaminacyjnej na przewodników tatrzańskich. Posiadał uprawnienia międzynarodowego przewodnika wysokogórskiego

Był także opiekunem zwierząt. Zabiegał o wycofanie koni ciągnących ciężkie wozy z turystami drogą do Morskiego Oka. Lubił psy, zwłaszcza jamniki – jeden lub dwa zawsze kręciły się koło niego. Do ostatnich dni pokonywał na rowerze długie trasy Podhala i Spisza. Swoje manualne umiejętności wykorzystywał przy tworzeniu płaskorzeźb.

Za niekwestionowane zasługi został odznaczony: Krzyżami Komandorskim i Kawalerskim OOP, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem za Ofiarność i Odwagę, Złotym Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe, Złotą Odznaką Zasłużony dla Miasta Zakopane i Gminy Tatrzańskiej, Srebrną i Złotą Odznaką GOPR.

Doktor Robert Janik zmarł 31 marca 2023 r. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Nowotarskiej w Zakopanem, w obecności rodziny, przybyłych licznie ratowników górskich, lekarzy, personelu szpitala, przewodników tatrzańskich, turystów i pacjentów, którym uratował życie.

                                                                   Józef Janczy