Przechadzając się ulicą Kopernika w stronę Plant, warto zatrzymać się na rogu ul. Radziwiłłowskiej, gdzie na bocznej ścianie siedziby Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego od wiosny minionego roku oglądać można mural autorstwa Mikołaja Rejsa, artysty zajmującego się m.in. street artem, który swą tematyką nawiązuje do najważniejszego dzieła mieszczącego się w budynku TLK – witraża „Apollo spętany” Stanisława Wyspiańskiego.
Dom Lekarski wybudowany został w 1904 r. według planów architektonicznych Władysława Kaczmarskiego i Ignacego Sowińskiego. Projekt wyposażenia i wystroju wnętrza powierzono Stanisławowi Wyspiańskiemu. Pomysłodawcą tego zlecenia był prof. Julian Ignacy Nowak, prezes Krakowskiego Towarzystwa Lekarskiego, a także przyjaciel i sponsor artysty. Co charakterystyczne dla twórczości Wyspiańskiego, w wystroju Domu Lekarskiego dominują motywy roślinne: róże i pelargonie, a także liście i kwiaty kasztanowca, szczególnie pięknie prezentujące się na balustradzie schodów. Jego autorstwa są także meble, drzwi i kilimy. Uroczyście otwarty 5 marca 1905 r. Dom Lekarski jest dziś unikatowym zabytkiem, uznawanym za perłę polskiego modernizmu.
Najbardziej jednak rozpoznawalnym dziełem jest jego witraż „Apollo – system słoneczny Kopernika”, bardziej znany pod nazwą „Apollo spętany”. Do niego właśnie nawiązuje wspomniany mural na ścianie budynku, sąsiadującym z najstarszym w Krakowie Przedszkolem nr 1 im. St. Wyspiańskiego. Projektodawcą i wykonawcą muralu był artysta Mikołaj Rejs, autor licznych murali (można je zobaczyć m.in. na ścianie Dworku Białoprądnickiego czy Thesaurus Cracoviensis – Oddziału Muzeum Krakowa), obrazów i ilustracji, zajmujący się również edukacją artystyczną oraz społeczną funkcją sztuki. Na muralu ukazany jest, w centrum układu solarnego, Apollo jako bóg Słońca oraz personifikacje planet wokół niego krążących. Malowidło utrzymane jest w swoistej stylistyce autora, wykorzystującego często motywy magiczne i ludowe, natomiast kolorystyką nawiązuje do ceramiki na przedszkolu.
Inicjatorem powstania muralu był prezes TLK prof. Igor Gościński, przy aktywnym udziale wiceprezesa prof. Jacka Składzienia i przychylności wiceprezydenta m. Krakowa doc. Andrzeja Kuliga.
Towarzystwo Lekarskie Krakowskie, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa oraz Katedra Historii Medycyny UJ CM zorganizowały 19 października 2022 r. w siedzibie TLK zebranie poświęcone realizacji muralu. W referacie Igora Gościńskiego, Adama Wiernikowskiego i Jarosława Zawilińskiego pt. „Historia witrażu Apollo spętany St. Wyspiańskiego” przedstawiono dane historyczne o dziele, z podkreśleniem dokonań prof. Juliana Ignacego Nowaka (1865-1946), który doprowadził do wybudowania Domu Lekarskiego i który również był bardzo aktywny na niwie naukowej, społecznej i politycznej.
Mikołaja Rejs przedstawił informację dotyczącą „Projektu i realizacji muralu Apollo spętany” oraz innych swych artystycznych dokonań.
Zebranie zakończono podziękowaniami dla osób, które zasłużyły się w realizacji prawnej, finansowej i artystycznej muralu, oraz tych zasłużonych dla propagowania dzieła Stanisława Wyspiańskiego. Wyróżniono dyplomami i medalami TLK zastępcę prezydenta Miasta Krakowa prof. UJ dr. hab. Andrzeja Kuliga, prorektora UJ ds. CM prof. Tomasza Grodzickiego, dziekana Wydziału Lekarskiego CM UJ prof. Macieja Małeckiego, prezesa Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa prof. Jacka Purchlę artystę Mikołaja Rejsa, prof. Artura Jurczyszyna oraz dr. arch. Zbigniewa Beiersdorfa.
Zebranie TLK zapisało się jako kontynuacja wieloletnich działań i współpracy z Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum Krakowa, Małopolskim Instytutem Kultury, Akademią Sztuk Pięknych w Krakowie, Teatrem STU, Katedrą Historii Medycyny UJ, Towarzystwem Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Krakowskim Towarzystwem Miłośników Historii Medycyny, mających na celu propagowanie szczytowego osiągnięcia polskiego modernizmu, które przedstawia wnętrze Domu Lekarskiego, jak i lekarzy jako inicjatorów i sponsorów artystów oraz samodzielnych twórców i uczestników życia kulturalnego.
Adam Wiernikowski