1 września 2023 r. rozszerzono krąg osób uprawnionych do otrzymywania darmowych leków. Do tej pory za darmo niektóre leki refundowane mogli otrzymać seniorzy w wieku powyżej 75 lat. Obecnie uprawnione są także dzieci do lat 18 oraz osoby powyżej 65. roku życia.
Nabyły one prawo do darmowych leków, podkreślmy – przy określonych wskazaniach z listy ogłoszonej przez Ministra Zdrowia, w wyniku nowelizacji ustawy z 24 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy z 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych.
Niestety, przy wprowadzaniu tych przepisów powstało spore zamieszanie, ponieważ nowelizacja ustawy weszła w życie 30 sierpnia 2023 r., natomiast lista leków, ogłoszona w obwieszczeniu, zaczęła obowiązywać dwa dni później, czyli od 1 września. Warunkiem bezpłatnego zrealizowania „darmowej” recepty już od 30 sierpnia było umieszczenie na niej odpowiedniego kodu: „S” – w przypadku recept wystawianych dla seniorów, i „DZ” – w przypadku recept wystawianych dla dzieci i młodzieży. Lekarze mogli wystawić dla grup nowo uprawnionych recepty z kodami „DZ” i „S” już w tym właśnie dniu, jednak dopiero 1 września zaczęła obowiązywać nowa lista leków refundowanych. W konsekwencji w dniach 30-31 sierpnia dzieci do lat 18 nie otrzymały bezpłatnych leków ze względu na brak możliwości realizacji recepty, a pacjenci 65+ mogli skorzystać ze „starej”, obowiązującej jeszcze do 1 września listy leków bezpłatnych, tylko jeśli przepisany lek się na niej znajdował i jednocześnie spełniał wskazania refundacyjne z „nowej” listy. W tym czasie farmaceuta nie mógł zrealizować recepty również wtedy, gdy została ona wystawiona ze starym kodem.
Zmiany w obowiązujących przepisach zrodziły także duże wątpliwości dotyczące tego, kto ma prawo wystawiania recept na leki bezpłatne dla tych dwóch szczególnych grup pacjentów. Wyjaśnić należy, że uprawnionym jest lekarz udzielający świadczeń w ramach umowy z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej zawartej z NFZ, i to każdy lekarz, który realizuje umowę na POZ, nie tylko ten, który przyjmuje deklaracje wyboru. Uprawnieni do wypisania takiej recepty (tylko w formie elektronicznej) w ramach realizacji umów z NFZ są również: lekarz udzielający świadczeń z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, lekarze udzielający świadczeń z zakresu leczenia szpitalnego oraz w ramach tzw. sieci szpitali, a także lekarz, który zaprzestał wykonywania zawodu i wystawia receptę pro auctore i pro familiae. Katalog osób uprawnionych nie wymienia lekarzy dentystów, lekarzy udzielających świadczeń w nocnej i świątecznej opiece zdrowotnej, świadczeń komercyjnych (w danym momencie), a także – co ważne – lekarzy, którzy nie zaprzestali wykonywania zawodu, a zamierzają wystawić receptę pro auctore i pro familiae.
Na zakończenie warto przypomnieć, iż sam wiek nie gwarantuje pacjentowi, że otrzyma bezpłatnie leki refundowane, jeśli nawet znajdują się one na liście Ministra Zdrowia. Refundacja należy się tylko wtedy, gdy lek jest przepisany na określone schorzenie – tzw. wskazanie refundacyjne. Refundacja nie jest należna we wszystkie wskazaniach do stosowania danego leku, lecz tylko w tych konkretnych wskazaniach, które znalazły się na liście MZ dedykowanej dla dzieci do 18. roku życia i osób 65+.
mec. Anna Gut